قاسم بن موسی بن جعفر

قاسم بن موسی بن جعفر از فرزندان امام کاظم(ع). نقل شده است امام کاظم(ع) به او بسیار علاقه داشت. قاسم در شهر «القاسم» در استان بابل عراق مدفون است؛ در ایران نیز بقعه‌هایی به او منسوب است.

زندگی‌نامه

در منابع، اشاره‌ای به تاریخ تولد و وفات قاسم نشده است؛ ولی مشهور است که او در حدود سال ۱۵۰ق در مدینه متولد شد و در حدود سال ۱۹۰ق. از دنیا رفت. در کتاب شجره طوبی آمده است در زمان هارون عباسی که علویان شکنجه یا کشته می‌شدند، قاسم مانند بسیاری از علویان که به دیگر سرزمین‌ها هجرت کردند، به عراق رفت و در نزدیکی حله با دختر یکی از شیوخ قبایل ازدواج کرد و صاحب دختری شد.

جایگاه

امام کاظم(ع)، قاسم را بسیار دوست داشت و در روایتی، پس از معرفی امام رضا(ع) به‌عنوان امام پس از خود، فرمود:

اگر اختیار به دست من بود، فرزندم قاسم را وصی خویش قرار می‌دادم؛ ولی امر به دست خداوند است.

سید بن طاووس هنگام ذکر آداب زیارت فرزندان ائمه(ع)، نام او را در کنار نام عباس بن علی و علی اکبر آورده و زیارت‌نامه‌ای برای آنان نقل کرده است.

گفته شده سخنی از امام رضا(ع) مشهور است که هرکس نتواند مرا زیارت کند، برادرم قاسم را زیارت کند؛ ولی چنین حدیثی در منابع وجود ندارد.

مدفن

امروزه محلی که قاسم بن موسی در آن دفن است، شهر «القاسم» نامیده می‌شود. این شهر در استان بابل عراق، در ۳۵ کیلومتری شهر حله قرار دارد.

در ایران نیز چندین بقعه در کاشان و مهدی‌شهر سمنان و در نزدیکی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی به قاسم بن موسی منسوب است.

پانویس

منابع

• علامه مجلسی، بحار الأنوار، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش.
• شیخ کلینی، الکافی، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۲ش
• حائری، محمد مهدی، شجرة طوبی، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة، چاپ پنجم، ۱۳۸۵ق.
• القاسم بن الإمام موسی بن جعفر الکاظم(ع)، العتبة الحسینیة المقدسة.
• «زندگی و مزار حضرت قاسم(ع)، فرهنگ زیارت، دی‌ماه سال ۱۳۸۹، شماره هشت»، انتشار در پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.